Tổ chức TRAFFIC công bố Sổ tay hướng dẫn triển khai phương pháp truyền thông Thay đổi Hành vi Xã hội nhằm bảo vệ động, thực vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm tại Việt Nam

Hoạt động buôn bán động, thực vật hoang dã trái pháp luật đã và đang đe dọa đến sự đa dạng sinh học trên toàn cầu. Việt Nam là một trong số những thị trường tiêu thụ chính và là điểm trung chuyển các loài động vật hoang dã trái pháp luật. Từ năm 2020 đến năm 2024, có tới 1,000 vụ bắt giữ liên quan đến động vật hoang dã trái pháp luật tại Việt Nam1. Nhiều giải pháp toàn diện cần phải được thực hiện để chấm dứt triệt để tình trạng buôn bán động vật hoang dã trái pháp luật, tuy nhiên giảm nhu cầu sử dụng các sản phẩm này vẫn đóng vai trò quan trọng để chấm dứt niềm tin và thói quen tiêu thụ động vật hoang dã trái pháp luật trong xã hội.  

Phương pháp truyền thông TĐHVXH là một hình thức hiệu quả để giải quyết vấn đề này. Không chỉ góp phần nâng cao nhận thức của nhóm đối tượng mục tiêu, phương pháp truyền thông TĐHVXH còn giúp xác định các động lực, lý do về văn hóa, xã hội và tâm lý thúc đẩy hành vi, sự lựa chọn hiện tại của nhóm đối tượng mục tiêu. Qua đó, đưa ra được các giải pháp giúp gỡ bỏ các rào cản của nhóm đối tượng này để thuyết phục họ thay đổi lựa chọn sang các hành vi tiêu dùng khác bền vững hơn.   

Là tổ chức tiên phong trong việc áp dụng phương pháp truyền thông TĐHVXH trong hoạt động bảo tồn các loài động, thực vật hoang dã và mong muốn phổ biến rộng rãi phương pháp này tại Việt Nam, Tổ chức TRAFFIC đã biên soạn và phát hành cuốn Sổ tay hướng dẫn cụ thể các bước thực hiện phương pháp truyền thông này nhằm giảm nhu cầu sử dụng các loài động, thực vật hoang dã trái pháp luật áp dụng cho Việt Nam. Để đảm bảo tính khả thi và phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam, nhiều chuyên gia truyền thông và các chuyên gia về bảo tồn động, thực vật hoang dã tại Việt Nam đã tham gia vào quá trình biên soạn Sổ tay này.  

Điều đặc biệt là cuốn sổ tay này giới thiệu chi tiết về cách thức triển khai một chiến dịch truyền thông TĐHVXH nhằm giảm cầu sử dụng các sản phẩm từ hổ tại Việt Nam do Tổ chức TRAFFIC tại Việt Nam triển khai như một ví dụ điển hình 2. 

Theo Bà Nguyễn Tuyết Trinh, Giám đốc Tổ chức TRAFFIC tại Việt Nam:

Cuốn Sổ tay này cung cấp kiến thức nền tảng về phương pháp truyền thông TĐHVXH chi tiết và dễ hiểu. Bên cạnh đó, Sổ tay còn hướng dẫn cụ thể các bước cần triển khai của một chiến dịch truyền thông TĐHVXH, điều này giúp các cá nhân/tổ chức hoạt động trong lĩnh vực bảo tồn có thể dễ dàng thực hiện. Bất kỳ cá nhân/tổ chức nào có mong muốn tạo ra những sự thay đổi rõ rệt trong công tác bảo vệ các loài động, thực vật hoang dã sẽ tìm thấy trong Sổ tay này các phương pháp đã được kiểm chứng, các ví dụ cụ thể và cách thức triển khai từng bước để đạt được các kết quả thay đổi hành vi đo lường được của các nhóm đối tượng mục tiêu cụ thể”.   

Cuối năm 2024, Tổ chức TRAFFIC tại Việt Nam đã tổ chức một cuộc Hội thảo tham vấn xây dựng cuốn Sổ tay này với sự tham gia của các cá nhân, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực truyền thông và bảo tồn động, thực vật hoang dã và các doanh nghiệp quan tâm đến hoạt động phát triển thiên nhiên bền vững. Sau Hội thảo, ba doanh nghiệp Việt Nam đã cam kết thử nghiệm và sử dụng cuốn Sổ tay này để lồng ghép các hoạt động bảo vệ động, thực vật hoang dã trong các hoạt động của doanh nghiệp. 

Bà Thúy Đoàn, nhà sáng lập thương hiệu King Craft Việt cho biết:   

Là một doanh nghiệp Việt Nam luôn quan tâm đến việc tuân thủ các trách nhiệm đối với môi trường, chúng tôi cam kết hỗ trợ triển khai các biện pháp can thiệp liên quan đến bảo tồn thiên nhiên hoang dã như được hướng dẫn trong Sổ tay này trong các hoạt động phù hợp  của doanh nghiệp mình, nhằm góp phần bảo vệ sự đa dạng sinh học của Việt Nam”.  

Dù được thiết kế riêng cho lĩnh vực bảo vệ động, thực vật hoang dã nhưng phương pháp truyền thông TĐHVXH mô tả trong cuốn Sổ tay này là một phương pháp có tính linh hoạt cao, có thể áp dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực khác khi cần thực hiện các can thiệp thay đổi hành vi của một nhóm đối tượng nhất định, bao gồm các lĩnh vực như y tế công cộng, bảo vệ môi trường và tiêu dùng bền vững.  

Các cá nhân, tổ chức hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ động, thực vật hoang dã, các cơ quan quản lý Nhà nước, các hiệp hội doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực như thương mại điện tử, vận tải, gỗ và lâm sản và y học cổ truyền, và các cá nhân/tổ chức có liên quan khác đều có thể tiếp cận và sử dụng tài liệu này.