VIỆT NAM VÀ TRUNG QUỐC KÝ KẾT THỎA THUẬN HỢP TÁC TĂNG CƯỜNG PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Y HỌC CỔ TRUYỀN

Quan hệ đối tác này được xây dựng dựa trên các kết quả của những thỏa thuận song phương gần đây về y tế và YHCT giữa hai chính phủ. Trong các chuyến thăm cấp cao gần đây, lãnh đạo hai nước đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi đối thoại chiến lược thành hợp tác cụ thể. Biên bản Ghi nhớ này phản ánh tầm nhìn chung – nâng cao sức khỏe cộng đồng, hiện đại hóa ngành YHCT và đảm bảo việc sử dụng các thành phần tự nhiên phù hợp với các ưu tiên bảo tồn và nghĩa vụ quốc tế.

Tiếp nối thành công của Hội thảo quốc tế trao đổi song phương thúc đẩy Y học cổ truyền bền vững lần thứ nhất đã tổ chức tại Việt Nam, vào ngày 13 và 14 tháng 5 năm 2025, CATCM và Tổ chức TRAFFIC tại Trung Quốc đã tổ chức Hội thảo quốc tế trao đổi song phương lần thứ hai tại Bắc Kinh. Đây là sự kiện tiếp nối quan trọng với việc ký kết Biên bản Ghi nhớ giữa VOTMA và CATCM, trước sự chứng kiến của đoàn đại biểu YHCT Việt Nam và các bên liên quan trong lĩnh vực YHCT tại Trung Quốc.

Tổ chức TRAFFIC đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác song phương này thông qua việc cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, kết nối các bên liên quan và hỗ trợ cả hai quốc gia điều chỉnh các hoạt động YHCT phù hợp với chiến lược đa dạng sinh học quốc gia và Khung Đa dạng Sinh học Toàn cầu Kunming-Montreal. TRAFFIC hỗ trợ tích hợp các nguyên tắc bền vững vào hệ thống YHCT, bao gồm các nỗ lực loại bỏ dần các thành phần có nguồn gốc từ các loài động, thực vật hoang dã (ĐTVHD) nguy cấp, quý, hiếm như sừng tê giác.

Trước thực trạng nhu cầu về YHCT trên toàn thế giới không ngừng tăng cao, gây áp lực lên các loài ĐTVHD, sự hợp tác giữa Trung Quốc và Việt Nam trở nên vô cùng cần thiết. Hai bên thống nhất sẽ phối hợp chặt chẽ để ngăn chặn việc sử dụng dược liệu có nguồn gốc từ các loài ĐTVHD nguy cấp, quý, hiếm trong điều trị bệnh theo YHCT, đồng thời thúc đẩy quá trình hiện đại hóa và phát triển bền vững cho ngành y học mang đậm bản sắc văn hóa này.

Bà Ling Xu, Giám đốc Văn phòng Tổ chức TRAFFIC tại Trung Quốc, nhận xét:

Trong bối cảnh ngành YHCT đang trải qua sự chuyển đổi nhanh chóng, việc thúc đẩy hợp tác giữa các hiệp hội YHCT hàng đầu của Trung Quốc và Việt Nam là điều cấp thiết để định hướng phát triển bền vững và bảo vệ hệ sinh thái chung. Mối quan hệ đối tác này không chỉ thúc đẩy việc sử dụng dược liệu một cách hợp pháp, an toàn và bền vững mà còn đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu nguy cơ kê đơn và sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ các loài ĐTVHD nguy cấp, quý, hiếm như tê giác trong YHCT.”

Xuyên suốt hai ngày làm việc, Hội thảo đã tạo diễn đàn sôi nổi cho các hoạt động đối thoại chính sách, tăng cường hợp tác kỹ thuật và chia sẻ các phương pháp thực hành tốt nhất.

Trong khuôn khổ chương trình, nhiều chuyến tham quan thực địa đã được tổ chức nhằm cung cấp cho các đại biểu Việt Nam cơ hội trực tiếp tiếp cận các cơ sở sản xuất tiên tiến của ba tập đoàn dược phẩm YHCT hàng đầu Trung Quốc, bao gồm Tập đoàn Bắc Kinh Đồng Nhân Đường, Công ty TNHH Dược phẩm Bắc Kinh Huamiao và Tập đoàn Dược phẩm Bắc Kinh Bencao Fangyuan, đặt nền móng cho các cơ hội hợp tác chuyên sâu tiếp theo.

Bên cạnh đó, các đại biểu đã tham gia đối thoại hiệu quả với 16 giảng viên, nhà nghiên cứu và sinh viên YHCT tại Viện Phát triển Cây thuốc (IMPLAD) thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Y học Trung Quốc (CACMS), trao đổi những hiểu biết về hợp tác Trung – Việt trong bảo tồn, phát triển và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên cây thuốc hoang dã. Các đại biểu cũng tham quan vườn thực vật và ngân hàng hạt giống của IMPLAD, những cơ sở đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy chiến lược bảo tồn và thực hành bền vững cho tài nguyên cây thuốc. Đoàn đại biểu hai nước cũng đã tham quan Bảo tàng Lịch sử của CACMS, qua đó hiểu thêm về sự phát triển và những thành tựu của YHCT Trung Quốc. Đặc biệt là chuyến  thăm phòng làm việc của Giáo sư Tu Youyou - một trong những nhà khoa học xuất sắc nhất của CACMS và là người đoạt giải Nobel Y học năm 2015 – người đã có công nghiên cứu đột phá về artemisinin, đóng góp quan trọng cho sự phát triển của thuốc tây y và sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

Từ kết quả của hai Hội thảo song phương, hai hiệp hội đã nhất trí xây dựng tầm nhìn chung nhằm tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực đổi mới kỹ thuật, nghiên cứu chính sách và hợp tác quốc tế, với mục tiêu thiết lập mô hình toàn cầu cho sự phát triển bền vững của YHCT. Các mục tiêu bao gồm: tăng cường hợp tác và giao tiếp trong khuôn khổ CITES; thúc đẩy phát triển các nguyên liệu thuốc thay thế cho các loài nguy cấp để giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên hoang dã; và đẩy mạnh chia sẻ kinh nghiệm thực hiện CITES để xây dựng mạng lưới hợp tác thực thi pháp luật xuyên quốc gia.

Thiếu tướng, Thầy thuốc nhân dân, TS. Đỗ Thế Lộc, Viện trưởng Viện Nghiên cứu các bài thuốc dân tộc Việt Nam (VIMPHAR), Phó Chủ tịch Hội Đông y Việt Nam (VOTMA), chia sẻ:

Sự hợp tác lần này đã nâng bình diện quan hệ hợp tác với Trung Quốc lên một tầm chiến lược mới. Bằng việc kết hợp chuyên môn và nguồn lực của hai bên, chúng ta có thể triển khai hiệu quả các sáng kiến xanh, điển hình như như xây dựng các ngân hàng nguồn gen cây dược liệu xuyên biên giới hoặc thúc đẩy nghiên cứu các giải pháp thay thế cho các sản phẩm có nguồn gốc từ tê giác, hổ và các loài nguy cấp khác từng được sử dụng trong YHCT. Đây thực sự là một cột mốc quan trọng cho hợp tác khu vực trong quản lý, khai thác và phát triển đa dạng sinh học một cách có trách nhiệm.”

Về phia Trung Quốc, Ông Xian Wu, Phó Chủ tịch Điều hành Trung ương Hội Đông y Trung Quốc, nhấn mạnh:

Trung Quốc và Việt Nam cùng chia sẻ mục tiêu phát triển bền vững y học cổ truyền thông qua đổi mới và bảo tồn các giá trị văn hóa. Bằng cách vận dụng tối đa những tiến bộ khoa học hiện đại, chúng tôi mong muốn vừa bảo vệ được tính toàn vẹn sinh thái vừa gìn giữ di sản quý báu của các hệ thống chữa bệnh truyền thống. Sự hợp tác lần này là một minh chứng rõ nét cho thấy truyền thống và công nghệ hoàn toàn có thể song hành để cùng nhau giải quyết các thách thức về y tế trên toàn cầu.”

 

Các thỏa thuận đạt được trong sự kiện phản ánh sự đồng thuận ngày càng tăng về sự cần thiết phải cân bằng giữa bảo tồn di sản và các giải pháp tiên tiến hướng tới tương lai, từ đó thúc đẩy sự phát triển bền vững của YHCT trong thời đại mới và cung cấp một “giải pháp Trung Quốc – Việt Nam” cho việc xây dựng cộng đồng vì sức khỏe toàn cầu.